Boşanma Nedir? Hukuki Süreç, Çeşitleri ve Dava Şartları

Boşanma nedir sorusu, evlilik birliğini yasal yollarla sonlandırmak isteyen çiftlerin en sık araştırdığı konuların başında gelir. Hukuki tanımıyla bu durum; resmi nikahla kurulan hayat ortaklığının, eşlerden birinin talebi üzerine ve kanunda belirtilen sebeplerin varlığı halinde hakim kararıyla sona erdirilmesidir. Türk Medeni Kanunu’na (TMK) göre söz konusu süreç, sadece eşlerin ayrılma isteğiyle değil, aynı zamanda velayet, nafaka ve mal paylaşımı gibi kritik hukuki sonuçları da beraberinde getirir.

Hukuki Süreçte Ayrılık Türleri

Türk hukuk sisteminde davalar, sürecin işleyişine göre temel olarak ikiye ayrılır:

1. Anlaşmalı Boşanma

Eşlerin ayrılığın tüm sonuçları (velayet, nafaka, tazminat, eşyalar vb.) üzerinde uzlaşarak mahkemeye başvurdukları en hızlı yoldur.

• Şartları: Evliliğin en az 1 yıl sürmüş olması gerekir.

• Süreç: Taraflar bir protokol hazırlar ve hakim huzurunda ayrılma iradelerini beyan ederler. Genellikle tek celsede sonuçlanır.

2. Çekişmeli Boşanma

Eşlerden birinin ayrılmak istememesi veya sürecin sonuçları (örneğin; çocuğun kimde kalacağı veya tazminat miktarı) üzerinde anlaşamamaları durumunda açılan dava türüdür.

• Süreç: Tanıların dinlenmesi, delillerin toplanması ve bilirkişi incelemeleri gerektiğinden, anlaşmalı yola göre çok daha uzun sürer.

Türk Medeni Kanunu’na Göre Dava Sebepleri

Bir davanın açılabilmesi için kanunen geçerli bir sebebin varlığı şarttır. Bu gerekçeler özel ve genel olarak ikiye ayrılır:

Özel Nedenler:

• Zina (Aldatma)

• Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış

• Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme

• Terk (Evi terk etme)

• Akıl hastalığı

Genel Nedenler:

• Evlilik birliğinin temelden sarsılması (Şiddetli geçimsizlik)

• Mizaç uyuşmazlığı

Dava Nasıl ve Nerede Açılır?

Süreci başlatmak için yetkili merci Aile Mahkemesi‘dir. Aile Mahkemesi’nin bulunmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemeleri bu dosyalara bakar.

Yargı süreci şu adımlarla ilerler:

1. Dilekçe Hazırlığı: Hukuki usullere uygun bir dava dilekçesi hazırlanır.

2. Başvuru: Yetkili mahkemeye harçlar yatırılarak müracaat edilir.

3. Tebligat: Dilekçe karşı tarafa tebliğ edilir ve cevap süresi başlar.

Kararın Hukuki Sonuçları

Mahkeme kararı kesinleştiğinde tarafların medeni hali “Bekar” olarak değişir. Ancak durum sadece bununla sınırlı değildir:

• Velayet: Çocukların bakımı ve gözetimi bir tarafa verilir.

• Nafaka: İhtiyaç sahibi eşe (yoksulluk nafakası) veya çocuklara (iştirak nafakası) maddi destek sağlanır.

• Mal Paylaşımı: Birlik içerisinde edinilen mallar, “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi” esaslarına göre paylaştırılır.

• Tazminat: Kusurlu olan taraf, diğer eşe maddi ve manevi tazminat ödemek zorunda kalabilir.

Özet

Boşanma nedir sorusunun cevabı, sadece bir ayrılık değil, tarafların geleceğini etkileyen kapsamlı bir hukuki işlemdir. Hak kaybı yaşamamak adına sürecin, alanında uzman bir avukat ile takip edilmesi önerilir.

Boşanma nedir hukuki süreci ve dava dosyası